در رده بندی ماتریس نقدینگی در کدام وضعیت قرار دارید؟
یکی از کاربردی ترین ابزارهای تجزیه و تحلیل نحوه جریان وجه نقد در شرکتها استفاده از ماتریس نقدینگی می باشد. ماتریس نقدینگی به بررسی نحوه جریان وجه نقد در عملیات شرکت و کیفیت وجه نقد خلق شده در شرکت می پردازد.
در واقع اصلی ترین و با اهمیت ترین شاخص ارزیابی عملکرد یک شرکت نحوه گردش نقدینگی آن می باشد که برای تجزیه و تحلیل دقیق آن از مدل ماتریس نقدینگی استفاده می شود.
این ماتریس که از صورت جریان وجه نقد، که یکی از صورتهای مالی اساسی در شرکتها می باشد، استخراج می شود و عموما از ۶ وضعیت اصلی و مجزا تشکیل شده است که هر بخش بازگوی موردی خاص در شرکت می باشد.
وضعیت اول :
عموما شرکتهایی که برنامه مدونی جهت ورود به دوره بلوغ و مرحله رشد و یا در برخی موارد شروع رشد مجدد در شرکت دارند از این ساختار مالی تبعیت می کنند. در این تجزیه و تحلیل باید تک تک اجزاء تشکیل دهنده هر بخش بطور کامل و جداگانه بررسی دقیقی گردد. آنچه در این وضعیت مهم می باشد این است که بدانیم علیرغم ایده آل بودن شرایط در صورتیکه با دقت رفتار نکنیم به راحتی شرایط مطلوب از دست خواهد رفت. این مرحله در چرخه رشد شرکت ها همان مرحله بلوغ است که در صورت غفلت می تواند سرآغاز افول نیز باشد. در این مرحله روند رشد شرکت حالت صعودی دارد. (چرخه عمر شرکتها)
وضعیت دوم :
عموما شرکتها وقتی در این وضعیت قرار می گیرند، مشروط به اینکه شرایط کلان اقتصادی و صنعت مربوطه ظرفیت رشد داشته باشد باید استراتژی مالی خود را به نحوی سازماندهی کنند که به وضعیت اول بازگردند. یکی از دلایل سوق شرکتها به سمت هلدینگ شدن قرار گرفتن در وضعیت شماره ۲ می باشد.
وضعیت سوم :
در این وضعیت عموما وجه نقد مازاد یا صرف پرداخت بدهیهای قبلی می شود و یا منجر به تقسیم سود بین سهامداران می شود. در این وضعیت شرکتها نیاز به اصلاح ساختار دارند. این مرحله درواقع نشان دهنده زمانی در چرخه رشد شرکت است که مرحله یک پشت سر گذاشته شده و شرکت در یک مسیر خطی (سطح پلاتو) در حال حرکت است. مهم ترین تهدید این مرحله کاهش در ارزش افزوده سرمایه گذاریهای گذشته است. در این شرایط اگر استراتژی های مالی صحیح اندیشیده نشوند شرکت وارد مرحله افول خواهد شد.
وضعیت چهارم :
در این وضعیت به مرور زمان عملیات کنونی شرکت هیچگونه وجه نقدی را وارد شرکت نمی کند. در این حالت شرکت به منظور حفظ عملیات خود و به منظور بازپرداخت دیون خود اقدام به فروش دارائیها و یا فروش سرمایه گذاریهای مولد خود می نماید. در این مرحله شرکت با کسری نقدینگی مواجه می شود و باید با روشهای صحیح همزمان با ایجاد وجه نقد عملیاتی به فکر تامین منابع مالی نیز باشد. در این مرحله اگر شاخص های حاشیه ای محاسبه شوند خواهیم دید که حاشیه سود عملیاتی و سود خالص دچار شکاف در جهت منفی شده اند. (شاخص های حاشیه ای)
وضعیت پنجم :
در این وضعیت شرکت به امید نگهداشت وضعیت موجود و یا به واسطه شناسائی موقعیتهای جدید سرمایه گذاری و یا حداقل به امید بوجود آمدن یک موقعیت ، به استمرار عملیات خود ادامه می دهد به همین دلیل اقدام به تامین مالی عموما از طریق افزایش سرمایه می نماید. وقتی شرکت در این شرایط قرار دارد یعنی سود شرکت دارای کیفیت نیست.
وضعیت ششم :
این وضعیت عموما در دو زمان رخ می دهد
الف ) در بدو تاسیس شرکت
ب ) اولین قدم در خروج شرکت از وضعیت پنجم به وضعیت اول
اینکه شرکت در مرحله شش قرار دارد به خودی خود مثبت یا منفی نیست. در واقع وضعیت شش همان نقطه صفر ماست. اگر شرکت به تازگی تاسیس شده باشد و به این دلیل در وضعیت شش باشد یعنی باید سیاست های صحیح جهت قرار دادن شرکت در مسیر رشد و بلوغ اتخاذ کند. ولی اگر این وضعیت حاصل تلاش ما برای حرکت از وضعیت پنج به وضعیت یک است حتما باید توجه داشت که در صورت عدم موفقیت در تزریق نقدینگی و به دنبال آن داشتن برنامه و استراتژی مناسب شرکت مسیر زوال را طی خواهد کرد.
بعد از آنکه وضعیت جریان وجه نقدینگی در شرکت اندازه گیری گردید نوبت ارزیابی سایر شاخصهای مالی می رسد و تدوین شاخصهای هدف برای رسیدن به اهداف کلان سازمان می بایست مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نباید فراموش کرد که برای انتخاب شاخصهای هدف یکی از استراتژی های بسیار کارآمد به دست آوردن میانگین صنعت است. از این طریق خواهیم دانست که در هر زمینه ای نقطه هدفمان چیست و برای رسیدن به آن برنامه ریزی صحیحی خواهیم داشت.
به یاد داشته باشیم که:
- وضعیت شش نقطه صفر است و اینکه چه سیاست هایی پس از آن اتخاذ می شود می تواند شرکت را وارد مرحله رشد نماید و یا اینکه بطور کلی باعث زوال آن شود.
- وضعیت های یک، دو و سه مطلوب می باشند ولی در هر سه مورد باید استراتژی هایی طراحی شوند که حرکت رو به جلوی شرکت را تضمین کنند و مانع ورود آن به سکون شوند. در اصطلاح این وضعیت ها به استراتژی های پیشگیرانه احتیاج دارند.
- وضعیت های چهار و پنج نامطلوب می باشند و چنانچه برای پشت سر گذاشتنشان تمهیدات مناسب اندیشیده نشوند افول شرکت را به همراه خواهند داشت. به زبانی دیگر در این شرایط نیاز به یافتن استراتژی های درمانی داریم.
نقش شما:
نقش شما به عنوان صاحب بیزینس، مدیر امور مالی، و یا یکی از مدیران ارشد به دو بخش تقسیم می شود:
- باید با استفاده از ماتریس نقدینگی وضعیت فعلی شرکت را مشخص کرده و شرایط را با وضعیت مطلوب مقایسه نمایید.
- به کمک یک مشاور امور مدیریت مالی اقدام به طرح استراتژی های مالی مناسب برای
- حفظ شرایط ایده آل، در صورتیکه در وضعیت یک هستید،
- تلاش در جهت تکرار مداوم شرایط ایده آل، در صورتی که در وضعیت های دو و سه هستید.
- چاره اندیشی به هدف بازگشت به شرایط ایده آل اگر در وضعیت های چهار، پنج و شش هستید.
گردآورنده: محمد احمدی
